Koruma modu nedir, nasıl çalışır?
Birçok modern kompresörde elektronik kontrol ünitesi; sıcaklık, yağ basıncı/akışı, çıkış basıncı, faz sırası/gerilim ve diferansiyel basınç gibi parametreleri sensörlerden izler. Bu değerler üretici tarafından tanımlanan eşikleri aştığında “kompresör kendini korumaya alıyor” uyarısı görünür ve sistem otomatik olarak yükten düşer veya durur. Amaç, sıkışma, yağlama kaybı ya da aşırı ısınma kaynaklı mekanik hasarı önlemektir. Uygulamada koruma modunu tetikleyen kök nedenler üç başlıkta toplanır: soğutma sorunları, yağlama ve akış hataları, yanlış işletme/bakım. Bu ayrımı sahada netleştirmek, teşhiste hız kazandırır. (ISO 8573-1’in tanımladığı hava saflık sınıfları da filtre–kurutucu seçiminde çerçeve sunar.)
Hızlı ipucu: Nem ve yağ yükü yüksek hava, ısı transferini ve yağ performansını olumsuz etkileyerek sıcaklık alarmlarını kolaylaştırabilir. Bu yüzden giriş şartlandırma zincirinizde doğru filtrasyon ve kurutma kritik önemdedir: basınçlı hava filtreleri ve basınçlı hava kurutucuları.
En sık 10 neden – pratik kontrol adımları
- Aşırı sıcaklık / yetersiz soğutma
Radyatör petekleri tozla tıkalı olabilir; fan yönü, kayışı veya motoru sorunlu olabilir. Kompresör odasında hava giriş–çıkış kanalları gözden geçirin; kapı/menfez önü kapalı olmamalı. Ortam sıcaklığı tavana yakın noktada ölçülmeli, gerektiğinde kanallama ve egzoz iyileştirilmeli. - Yağ seviyesi/akışı düşük
Eksik yağ, yanlış viskozite veya bozulmuş yağ ısıyı yükseltir. Seviye camı, kaçaklar ve yağın rengi/kokusu kontrol edilmeli; üretici viskozitesine uygun yağla tamamlayın, filtre–separatör tıkanıklığına da bakın. - Yağ filtresi / yağ ayırıcı tıkalı
ΔP yükselir; yağ devri ve soğutma etkisi düşer, motor yükü artar. Kartuşları periyotunda değiştirin; tıkanma erkenleşiyorsa yağ ve giriş hava kalitesini sorgulayın. - Hava filtresi tıkalı
Emme tarafındaki tıkanma, kompresörü daha fazla çalıştırır ve ısınmayı hızlandırır. Filtre elemanını temizleyin/değiştirin; tozlu ortamlarda değişim aralığını kısaltın. - Karşı basınç / hattın kısmen kapalı olması
Çıkış vanası, çekvalf ya da hat üzerinde dar boğazlar basıncı yükseltir, yük boşaltmayı zorlaştırır. Hattı segmentleyerek test edin, şüpheli vanaları kontrol edin. - Kurutucu/yoğuşuk yönetimi sorunları
Tıkanmış eşanjör, arızalı fan/pompa veya yoğuşuk tahliyesi çalışmıyorsa geri taşınan su ısı transferini bozar. Çiğ noktası izleme ekleyin; kurutucu ve tahliyeleri kontrol edin. Uygun çiğ noktası için gerekirse kimyasal tip çözüm değerlendirin. - Elektriksel problemler
Faz sırası hatası, dengesiz gerilim, zayıf kontaktörler/termikler ya da VFD alarmları korumayı tetikleyebilir. Güç kalitesini (gerilim düşümü, dengesizlik) ölçün; kablo kesitleri ve klemensleri kontrol edin. - Sensör/kalibrasyon hatası
Yaşlanan sıcaklık veya basınç sensörleri yanlış okuma verebilir. Kalibrasyon tarihlerini kontrol edin; şüpheli sensörü geçici referans ölçümle doğrulayın. - Soğutma devresinde akış problemi
Su soğutmalı sistemlerde debi düşüklüğü, kireçlenme veya vana pozisyonu; hava soğutmalı sistemlerde kanalda kaçak/ters akım sorun yaratır. Debi ve sıcaklık farklarını kaydedin. - Bakım periyotlarının kaçırılması
Yağ, filtre, seperatör ve radyatör temizliklerinin gecikmesi, küçük sapmaları büyütür. Bakım çizelgesini gerçek çalışma saatine göre (idle dahil) revize edin; ΔP ve sıcaklık trendlerini kayda alın.
Neden 1–4 genellikle “hızlı kazanım” sağlar: Radyatör/fan temizliği, doğru yağ ve tıkalı filtrelerin yenilenmesi çoğu tesiste koruma modunu kısa sürede sonlandırır. Üretici rehberleri özellikle doğru havalandırma ve düzenli bakımı ilk sıraya koyar.
İleri teşhis için kontrol listesi
- Önce güvenlik: Enerjiyi kesin, kilitle–etiketle.
- Veri çekin: Son 7–30 güne ait sıcaklık, yağ basıncı, ΔP ve alarmları indirin.
- Parça bazlı ilerleyin: Emme → kompresör bloğu → yağ devresi → soğutucu → çıkış hattı.
- Hava kalitesi: Yağ ve nem yükü yüksekse, girişteki basınçlı hava filtreleri ve uygun basınçlı hava kurutucuları ile şartlandırmayı iyileştirin.
Vidalı kompresörlerde koruma modu – sıcaklık, yağ ve elektrik
Vidalı makinelerde koruma modu çoğunlukla aşırı sıcaklık, yetersiz yağ devri veya elektriksel dengesizlik nedeniyle tetiklenir. Radyatör peteklerini temizleyin, fan yönünü/devirini doğrulayın; ortamda taze hava akışını artırın. Üretici rehberleri; filtre değişimi, kayış/kavrama kontrolü ve oda havalandırmasının özellikle yaz aylarında kritik olduğunu vurgular.
Uygun yağı/viskoziteyi kullanın; tıkanmış yağ filtresi veya ayırıcı ΔP’yi yükseltir, ısınmayı hızlandırır. Enerji dalgalanmaları için faz sırası ve gerilim düşümü de kontrol edilmelidir. İhtiyacınıza uygun yeni cihaz/kapasite incelemesi için vidalı hava kompresörleri sayfamıza göz atabilirsiniz.
Yüksek sıcaklık: radyatör, fan, ortam, yağ viskozitesi
Kirli eşanjör, düşük fan debisi ve yüksek oda sıcaklığı; “kompresör kendini korumaya alıyor” durumunun en yaygın tetikleyicileridir. Periyodik temizlik ve doğru hava akışı, beklenmeyen duruşları azaltmaya yardımcı olur.
Yağ devresi: seviye, emiş filtresi, yağ filtresi, ayırıcı
Düşük yağ seviyesi/bozulmuş yağ, yataklarda sürtünmeyi artırır; yağ filtresi veya ayırıcı tıkandıkça akış düşer ve sıcaklık artar. Planlı kartuş değişimi ve yağ analizi, ısınma alarmını önlemeye katkı sağlar.
Elektrik: faz koruma, VFD alarmları, kontaktör/termik
Faz sırası hatası, gerilim dengesizliği ve VFD alarmları sıcaklığa dolaylı etki eder. Şebeke kalitesini ölçün, gevşek klemens/kablo kesitini kontrol edin.
Pistonlu kompresörlerde tipik tetikleyiciler
Pistonlularda koruma; hava filtresi tıkanması, supap/segman aşınması, kayış gerginliği, rulman ısınması gibi mekanik nedenlerle sık görülür. Yağ vizkositesi ve ortam havalandırması burada da önemlidir. Model ve kapasite seçimi için pistonlu hava kompresörleri kategorisine başvurabilirsiniz.
Hava kalitesi ve hat elemanları korumayı nasıl tetikler?
Yüksek nem ve yağ yükü; ısı transferini bozar, yağ ömrünü düşürür ve sıcaklık alarmlarını kolaylaştırır. ISO 8573-1, partikül/su/yağ sınıflarını netleştirir; tasarımınızı bu çerçevede yapın.
- Kurutma: Uygulamaya göre +3…+10 °C PDP (soğutmalı) veya –20…–40 °C PDP (desikant) hedeflenir. CAGI kılavuzları seçimde çiğ noktası–basınç–giriş sıcaklığını birlikte değerlendirmenizi önerir.
- Filtrasyon: Koalesan/aktif karbon + son filtre kombinasyonu; yağ aerosolleri ve buharını düşürür, desikant tozunu tutar. Tıkanma ΔP’yi artırıp enerji tüketimini yükseltir. İhtiyaçlarınıza uygun çözüm için basınçlı hava filtreleri ve **basınçlı hava kurutucuları**nı birlikte planlayın.
- Yoğuşuk tahliyesi: Zaman ayarlı/sıfır kayıplı drenler, sudan kaynaklı şokları ve korozyonu azaltmaya yardımcı olur. Doğru tahliye; verimi ve çevresel uyumu destekler. **Otomatik su tahliye sistemleri**ni hat üzerindeki kritik noktalara yerleştirin.
Hızlı teşhis matrisi
- “Yükte ısınıp stop ediyor” → Radyatör tıkalı/fan zayıf → Petek temizliği, fan kontrolü, oda havalandırması.
- “Alarm: yağ basıncı/akışı” → Yağ filtresi/ayırıcı tıkalı, yağ düşük/yanlış → Filtre/ayırıcı değişimi, doğru yağla tamamlama.
- “Termik/VFD atıyor” → Faz dengesizliği/gerilim düşümü → Şebeke analizi, klemens-kablo kontrolü.
- “Kışın sık stop” → PDP yetersiz/yoğuşuk geri taşıyor → Çiğ noktası düşürme, dren bakımı.
Önleyici bakım planı ve izleme
- Periyotlar: Yağ, hava/yağ filtresi, ayırıcı kartuşu ve radyatör temizliği için çalışma saatine göre periyotlayın.
- Sensörler: Çiğ noktası ve ΔP sensörleriyle trend kaydı tutun; sapmalara erken müdahale edin. CAGI’nin güncel “Purity Guide” dokümanı, ortam sıcaklığına göre minimum kurutucu türünü netleştirir.
- Mevsimsel hazırlık: Yaz öncesi havalandırma, kış öncesi PDP hedefi ve dren kontrolleri.
“Kompresör kendini korumaya alıyor” uyarısı; çoğu zaman iyi tasarlanmış soğutma–filtrasyon–kurutma zinciri ve disiplinli bakım ile önlenebilir. Tesisiniz için doğru kapasite ve ekipman kombinasyonunu birlikte çıkaralım. Daha fazla bilgi ve teklif almak için Berce Air ile iletişime geçin: iletişim formu.
