Atölyenizde “kompresör çalışıyor ama hava doldurmuyor” şikâyeti varsa, iki ihtimal öne çıkar: sistemde kaçak vardır veya çekvalf (geri dönüşsüz vana) görevini yapmıyordur. Doğru teşhis, gereksiz parça değişimini önler ve duruş süresini kısaltır. Aşağıdaki adımlarla hızlıca sorunu daraltabilirsiniz.
Sorunu Hızlı Tanımlayın: Belirtiler ve İlk Güvenlik Adımları
Tank basıncı yükselmiyor, kompresör normalden uzun/sürekli çalışıyor ve manometre sabit kalıyorsa tankın dolmamasının arkasında çoğunlukla kaçak ya da çekvalf arızası bulunur. Önce güvenlik:
- Gücü kapatın, fişi çekin.
- Tank basıncını kontrollü şekilde tahliye edin.
- Sıcak yüzeylere ve hareketli parçalara karşı kişisel koruyucu donanım kullanın.
- Basınçlı havayı doğrudan cilde ve göze yönlendirmeyin.
Belirti ipuçları:
- Basınç düşüşü kompresör durduktan kısa süre sonra başlıyorsa, geri kaçıran bir çekvalften şüphelenin.
- Kompresör devreye sık girip çıkıyorsa, hat boyunca mikro kaçaklar olabilir.
- Kalkışta zorlanma ve “puflama” sesi, çekvalf veya boşaltma (unloader) hattı sorununa işaret edebilir.
Kaçak Tespiti — Pratik ve Hızlı Yöntemler
Kaçak tespiti, doğru sırayla yapıldığında dakikalar içinde netleşir:
- Sabunlu su testi: Rakor, hızlı bağlantı, regülatör, manometre ve emniyet valfi diplerine fırça ile köpük sürün. Köpükte kabarcık görürseniz kaçak noktası sizindir. Testi özellikle basınçlı hava hattı üzerinde, dağıtım noktaları ve tüketici ekipman girişlerinde tekrarlayın. Dağıtım omurgasını planlarken Basınçlı Hava Sistemleri sayfasındaki çözümlerden yararlanabilirsiniz.
- Basınç tutma testi: Tankı yaklaşık işletme basıncına kadar doldurun, kompresörü kapatın ve 10–15 dakika manometreyi izleyin. Anlamlı düşüş, sistemde kaçak olduğuna işaret eder. Bölümlere ayırarak (vana kapatmalarıyla hatları izolasyon) hangi segmentte kaçak olduğunu bulun.
- Dinleme ve noktasal izolasyon: Sessiz ortamda “ıslık/çıtlama” sesini takip edin. Şüpheli kolonu kapatıp test edin. Kurutucu, tahliye, filtre gövdesi gibi elemanlar kaçak için tipiktir. Otomatik tahliye (drenaj) hatalarını da kontrol edin; uygun çözümler için Otomatik Su Tahliye Sistemleri ve Aksesuarlar kategorisine göz atın.
Not: Resmî kaynaklar, kaçakların toplam sıkıştırılmış hava maliyetini kayda değer biçimde artırabildiğini vurgular. Ayrıntılar için ABD Enerji Bakanlığı’nın Compressed Air rehberine göz atabilirsiniz (ör. resmî DOE sayfası).
Çekvalf Kontrolü ve Test Prosedürü
Çekvalf, kompresörden tanka doğru akışı sağlar ve tanktaki basıncın kompresöre geri kaçmasını engeller. Arızalandığında tank boşalmaya başlar, kompresör sık devreye girer ve ilk kalkışta güçlük görülür.
Nerede bulunur?
Genellikle kompresör çıkışı ile hava tankının girişinde, bazen de tank ağzında konumlanır. Üzerinde ok yönü akış yönünü gösterir.
Belirtiler:
- Kompresör durduktan sonra tank basıncı belirgin hızla düşer.
- Kalkışta motor zorlanır; boşaltma (unloader) devresi çalışsa bile basınç tahliyesi yetersiz kalır.
- Çekvalf çevresinde ısınma ve “puflama” sesi duyulabilir.
Adım adım kontrol:
- Gücü kesin, tankı basınçsızlaştırın.
- Çekvalfi sökün; içteki disk/kapak, yay ve conta yüzeyini kontrol edin. Kir, çapak veya yağ tortusu sızdırmaya neden olabilir.
- Oturma yüzeyini temizleyin; hasarlı yay veya conta varsa değiştirin.
- Unloader hattını kontrol edin. Çekvalf ardından kalan basınç kalkış öncesi boşalmıyorsa motor zorlanır.
- Montajda akış yönünü tekrar doğrulayın; diş bağlantılarında teflon bant veya uygun sızdırmazlık macunu kullanın.
- Test: Tankı basınçlandırın, kompresörü durdurun. Çekvalf tarafında geri akış sesi olmamalıdır; manometre sabit kalmalıdır.
Sık yapılan hatalar:
- Sadece çekvalfi değiştirmek; alttaki kir/partikül sorunu çözülmezse yeni parça kısa sürede yine kaçırabilir.
- Unloader hattını ihmal etmek; kalkıştaki “vuruntu” çoğu zaman bu küçük hattın tıkanmasıyla ilgilidir.
- Kaçak taramasını atlamak; sistemdeki mikro kaçaklar, çekvalf sağlam olsa da tankın zor dolmasına yol açabilir.
En Sık Kaçak Noktaları ve Hızlı Düzeltmeler
Aşağıdaki noktalar, “kompresör çalışıyor ama hava doldurmuyor” şikâyetinde en çok karşımıza çıkar. Hızlıca kontrol edin, gerekiyorsa parçayı yenileyin:
- Rakorlar ve T-bağlantılar: Gevşemeler mikro kaçak yapar. Dişleri temizleyin, uygun sızdırmazlık malzemesi kullanın, torku eşit dağıtın.
- Regülatör–manometre–emniyet valfi üçlüsü: Diyafram ve O-ringler yaşlanır. Manometrede salınım ve emniyet valfinde “tıslama” varsa kaçak şüphesi artar.
- Filtre gövdeleri ve kapak contaları: Kartuş değişimlerinde kapaklar eşit sıkılmadıysa kaçak oluşur. Uygun seçimi ve bakım aralığını Basınçlı Hava Filtreleri sayfasındaki çözümlerle eşleştirin.
- Kurutucu ve kondens tahliyesi: Tıkanmış tahliye, basınç dalgalanması ve sızıntıya yol açabilir. Zaman ayarlı yerine seviye kontrollü tahliye tercih etmek kayıpları düşürebilir.
- Hortumlar ve hızlı bağlantılar: Vibrasyon ve yaşlanma çatlak yaratır. Hortumları uzun süre gergin çalıştırmayın, askı ve kelepçelerle yükü taşıtın.
Resmî enstitüler, kaçakların toplam enerji maliyetini anlamlı ölçüde artırabileceğini belirtir; tipik kaçak örnekleri için CAGI rehberlerinden yararlanabilirsiniz.
Vidalı ve Pistonlu Kompresörlerde Farklılaşan Sebepler
Pistonlu sistemlerde, emme/egzoz valflerinde kaçak ve segman aşınması tankın geç dolmasına neden olur. Segman aralığı büyüdükçe karterden “üfleme” artar; yağ tüketimi de yükselebilir. Valf plakalarında kurum/kir, çekişi düşürür.
Vidalı sistemlerde, emme kontrol valfi tam açılmıyorsa debi düşer. Minimum basınç valfi sıkışırsa sistem basınç kazanamaz. Yağ ayırıcı gövdesindeki sızdırmalar da sürekli basınç kaybı yaratır. Bu tür kronik vakalarda, komponent bazlı kontrol listesiyle ilerlemek ve gerekiyorsa üretici basınç-debi haritalarıyla karşılaştırma yapmak doğru teşhistir.
Kök Neden ve Kalıcı İyileştirmeler
Tekrar eden kaçaklar ve çekvalf arızaları, sistem tasarımında ve bakım disiplininde iyileştirme gerektirir:
- Boyutlandırma ve tank hacmi: Yetersiz hacim kompresörü sık devreye sokar. Uygun kapasite için Hava Tankları seçeneklerine bakın.
- Nem yönetimi: Kondens, çekvalf ve valf oturma yüzeylerinde tortu biriktirir. Uygun kurutma ve filtrasyon, çekvalf ömrünü uzatır. Filtrasyon için Basınçlı Hava Filtreleri; kurutma için doğru tip bir kurutucu seçimi planlayın.
- Kaçak denetim rutini: Aylık hızlı test, üç ayda bir detaylı hat izolasyonu testi yapın. Tespit edilen noktaları kayıt altına alın; “kaçak haritası” işletme maliyetini görünür kılar.
- Temiz hava giriş koşulları: Toz ve yağ buharı, valf/plaka yüzeylerini kirletir. Emme filtresini düzenli değiştirin, giriş hava kalitesini izleyin.
Basınçlı hava güvenliği, çalışma sağlığı açısından da kritiktir. Temel uyarılar ve KKD kullanımı gibi başlıklarda OSHA yönergelerini referans alabilirsiniz.
Ne Zaman Servise Başvurmalı?
- Basınç, kompresör durduktan sonra hızla düşüyorsa ve çekvalf değişimi sorunu çözmüyorsa.
- Motor kalkışında sürekli zorlanma ve aşırı akım çekişi varsa.
- Kaçak testleri sonucunda hattın birden çok noktasında eşzamanlı sızıntı tespit ediyorsanız.
- Vidalı sistemde minimum basınç valfi/emme kontrol valfi tekrar arızalanıyorsa.
Bu durumlarda, sistemi yerinde görüp ölçümlemek toplam maliyeti düşürür. Ürün–parça eşleştirme ve modernizasyon seçenekleri için Ürünlerimiz sayfasına göz atabilir; ayrıntılı inceleme için iletişim formu üzerinden bize ulaşabilirsiniz.
“kompresör çalışıyor ama hava doldurmuyor” şikâyetinde, kaçak ve çekvalf kontrolünü sistematik yaptığınızda çözüm kısa sürede netleşir. Kalıcı sonuç için doğru filtrasyon/kurutma, düzenli kaçak denetimi ve doğru boyutlandırma şarttır. Daha fazla bilgi ve teklif almak için Berce Air ile iletişime geçin. Detaylar için iletişim formu üzerinden mesaj bırakabilirsiniz.
